ΧΙΟΝΑΚΟΣ ΗΛΙΑΣ, ΚΑΠΕΤΑΝ ΛΙΑΣ

 Ηλίας Χιονάκος - καπετάν Λιάς

hionakos.JPG (13961 bytes)Ο Ηλίας Χιονάκος γεννήθηκε το 1881 στο χωριό Γέρμα (Οιτύλου) της Μάνης. Κατετάγη ως εθελοντής το 1900 και έλαβε μέρος στο Μακεδονικό Αγώνα ως Υπαξιωματικός.

Ήταν οπλαρχηγός του καπετάν Φούφα (ανθυπολοχαγός Ζαχαρίας Ανδρούτσος ή Παπαδάς) και διακρίθηκε για την ανδρεία και αποφασιστικότητα που έδειξε ιδίως στις μάχες του Παλαιοχωρίου υπό τον καπετάν Φούφα και του Καλογερικού υπό τον καπετάν Γέρμα.

Μετά τη μάχη του Παλαιοχωρίου όπου έπεσαν ηρωικά οι αρχηγοί του σώματος καπετάν Φούφας και Παναγιώτης Κουκής, ο καπετάν Λιάς εντάχθηκε στο σώμα του καπετάν Ζάκα (Γρηγόρης Φαληρέας) και έλαβε μέρος σε όλες τις μάχες (Οσνίτσανης, Κλεισούρας, Μαγγίλας, Λούβαρδου, Μαρτσίτσι κλπ.) δείχνοντας πρωτοφανή ψυχραιμία και απάθεια απέναντι στους κινδύνους.

Τον Ιούλιο του 1907 το Κομιτάτο του Μακεδονικού Αγώνα διέταξε τον καπετάν Ζάκα (Γρηγόρη Φαληρέα) να επιστρέψει στην Αθήνα, προκειμένου να του αναθέσει άλλη αποστολή, αφού πρώτα, παρέδιδε το σώμα του στον καπετάν Γέρμα (Νικόλαο Τσοτάκο). Οι δύο αρχηγοί συναντήθηκαν στην περιφέρεια της Λοσνίτσης, αλλά η συνάντησή τους προδόθηκε και ο Τουρκικός στρατός τους περικύκλωσε στη θέση «Καλογερικό» όπου το ξημέρωμα άρχισε την επίθεση. Τα δύο ελληνικά σώματα βρίσκονταν σε δεινή θέση και πήραν διαφορετικό δρόμο προκειμένου να αποφύγουν το θάνατο ή την αιχμαλωσία.

Ο Ηλίας Χιονάκος, ακολούθησε το συγχωριανό του Καπετάν Γέρμα στη χαράδρα και πολέμησε γενναία για τρεις ώρες τους Τούρκους, προκειμένου να κερδίσει χρόνο ο Καπετάν Γέρμας (που τελικά έπεσε μαχόμενος) και να απομακρυνθεί με τους άνδρες του.

Οι Τουρκικές, όμως σφαίρες έπεφταν βροχή γαζώνοντας παντού τον τόπο, ο οποίος μάλιστα ήταν ακάλυπτος από δένδρα, αποδεκατίζοντας το σώμα του καπετάν Γέρμα. Τραυματίσθηκε σε διάφορα μέρη του σώματός του, ενώ μία σφαίρα καρφώθηκε στην άρθρωση του αριστερού του γόνατος. Σύρθηκε για λίγο, αλλά εξαντλημένος από την αιμορραγία λιποθύμησε, για να τον βρουν αργότερα οι Τούρκοι και να τον μεταφέρουν στις φυλακές του Μοναστηρίου και καταδικάστηκε σε θάνατο από το Τουρκικό Δικαστήριο. Η απόφαση όμως δεν εκτελέσθηκε, γιατί με την ανακήρυξη του συντάγματος στην Τουρκία, αμνηστεύθηκαν όλα τα πολιτικά αδικήματα και έτσι ο Χιονάκος ελευθερώθηκε.

Ο Βορειοηπειρωτικός Αγώνας τον βρίσκει στη Β. Ήπειρο, όπου υπηρετεί σαν λοχαγός στον Ελληνικό Στρατό. Από τη θέση του αυτή, παρά τις αντίθετες οδηγίες της κυβέρνησης, βοηθούσε με κάθε τρόπο και μέσο τον αυτόνομο στρατό της Β. Ηπείρου, που μαχόταν για την ελευθερία και αυτού του Ελληνικού τόπου. Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πο

λέμους το 1912-13, καθώς και στη Μικρασιατική εκστρατεία.

Ο οπλαρχηγός του Μακεδονικού Αγώνα και πολυτραυματίας της Μάχης του Καλογερικού καπετάν Λιάς είχε την ευτυχία να επιβιώσει όλων των πολέμων που έλαβε μέρος, να σταδιοδρομήσει και να εξελιχθεί ως: Ανθυπασπιστής το 1909, Ανθυπολοχαγός το 1910, Λοχαγός το 1914, Ταγματάρχης το 1917, Αντισυνταγματάρχης το 1921, Συνταγματάρχης το 1923, Υποστράτηγος το 1925. Είχε τιμηθεί με όλα τα προβλεπόμενα παράσημα και μετάλλια.

Τον ηρωισμό του μακεδονομάχου Ηλία Χιονάκου, η Μακεδονική Λαϊκή Μούσα τον έκαμε τραγούδι, από το οποίο διασώθηκαν μόνο οι πιο κάτω στίχοι:

«Όπου περνούσε ο καπτάν Λιάς
σπάζανε τα λιθάρια...
Τρομάζανε οι Βούλγαροι
με τέτοια παλικάρια...»

Τη Κυριακή 18 Αυγούστου 1996 με λαμπρή τελετή, έγιναν τα αποκαλυπτήρια μνημείου για τους πέντε Ήρωες της Γέρμας, μεταξύ των οποίων και ο Ηλίας Χιονάκος. Η πρωτοβουλία ανέγερσης ανήκει και έγινε με δαπάνη του Συλλόγου Γερμιατών «Ο Καπετάν Γέρμας».