Το κάστρο της Ζαρνάτας ή αλλιώς Κάστρο του Κουμουνδουράκη ήταν ένα από
τα τέσσερα μεγάλα κάστρα της Μάνης. Είναι υστεροβυζαντινό κάστρο που
καταστράφηκε από τους Τούρκους οι οποίοι το ξαναέκτισαν τον 17ο αιώνα
και του έδωσαν τη σημερινή του μορφή. Η θέση ήταν επίκαιρη στρατηγικά,
καθώς επέτρεπε εποπτεία της ακτογραμμής και έλεγχο των περασμάτων προς
την ενδοχώρα της Μάνης.
Η Ζαρνάτα, πού δεν σημειώνεται πια ούτε στο χάρτη, και πού σαν τοπωνύμιο μόνο έχει περιοριστεί στο ύψωμα με το κάστρο, περιλάμβανε άλλοτε ολόκληρη περιοχή. Ζαρνάτα ονομαζόταν μια μεγάλη ορεινή μεσογειακή περιφέρεια της Μάνης, στο Ν. Μεσσηνίας που άρχιζε από τη περιοχή μεταξύ Κιτριών και Καρδαμύλης και έφτανε μέχρι τις κορυφές του Ταϋγέτου, ενώ περιλάμβανε πολλά χωριά και μοναστήρια με κέντρο το σημερινό χωριό Κάμπος, έδρα του Δήμου Αβίας.
Το κάστρο υπήρχε ήδη τον 15ο αιώνα, καθώς αναφέρεται η παραχώρησή του από τον Θεόδωρο Β’ Παλαιολόγο στον Κωνσταντίνο, Δεσπότη του Μυστρά και διάδοχό του (και αργότερα τελευταίο Βυζαντινό αυτοκράτορα).
Το κάστρο κυριεύτηκε από τους Τούρκους το 1460 που του προξένησαν μεγάλες ζημιές. Διασώζονται τμήματα του μεσαιωνικού τείχους και τοιχογραφίες του 15ου αιώνα, στο ναό του Αγίου Νικολάου. Λίγο αργότερα πάντως οι Μανιάτες επαναστάτησαν και κατέλαβαν το κάστρο. Δεν είναι γνωστές λεπτομέρειες, αλλά το κάστρο πρέπει να άλλαξε χέρια πολλές φορές μέσα στον 16ο αιώνα.
Κατά την απογραφή της Πελοποννήσου του Grimani το 1618, το Κάστρο της Ζαρνάτας είχε 31 οικογένειες και 137 κατοίκους.
Το 1685 ύστερα από σκληρή μάχη, ο Χασάν αγάς παρέδωσε το κάστρο στον Ενετό στρατηγό Μοροζίνη και μέχρι το 1718 ήταν έδρα του Βενετού τοπικού διοικητή «προνοητού». Επί Βενετών η Ζαρνάτα έγινε πρωτεύουσα όλης της βόρειας Μάνης, η οποία περιλάμβανε 12 οικισμούς και 600 οικογένειες.
Το 1715 οι Τούρκοι επέστρεψαν και κατέλαβαν αμαχητί το κάστρο. Το χρησιμοποίησαν για να ελέγχουν την περιοχή και τους Μανιάτες αλλά δεν εγκαταστάθηκε ποτέ ξανά τουρκικός πληθυσμός εκεί.
Σ´ αυτό το κάστρο της Ζαρνάτας κατέφυγε ο καπετάνιος του Σταυροπηγίου, ο Παναγιώτης Κουμουνδουράκης, τέταρτος μπέης της Μάνης το 1803, όταν καθαιρέθηκε και εναντίον του κινήθηκαν ο νέος μπέης Αντώνιος Γρηγοράκης, οι Τούρκοι και όλοι οι άλλοι καπιτάνοι της Μάνης. Μόνο ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης έσπευσε να τον βοηθήσει και μάλιστα τραυματίστηκε στη μάχη. Με βοήθεια των Μούρτζινων τελικά κατόρθωσε να ξεφύγει μόνον ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης ο οποίος έγραψε: «έπρεπε να τον βοηθήσω εξ αιτίας της φιλίας
Μαζί με τα κάστρα Κελεφά και Πασσαβά, η Ζαρνάτα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Ιστορία της Μάνης. Στις αρχές του 19ου αιώνα έγινε έδρα του ηγεμόνα της Μάνης και έδρα Μητρόπολης.
Σήμερα στο ψηλότερο σημείο του λόφου δεσπόζει ένας τριώροφος πύργος ύψους 15 μ. περίπου, και δίπλα σε αυτόν μία πενταώροφη οικία στην οποία διέμεναν οι καπεταναίοι της περιοχής. Και τα δύο αυτά κτίσματα ανήκαν αρχικά στην οικογένεια Κουτηφάρη κι έπειτα πέρασαν στα χέρια της οικογένειας Κουμουνδούρου.
Η Ζαρνάτα, πού δεν σημειώνεται πια ούτε στο χάρτη, και πού σαν τοπωνύμιο μόνο έχει περιοριστεί στο ύψωμα με το κάστρο, περιλάμβανε άλλοτε ολόκληρη περιοχή. Ζαρνάτα ονομαζόταν μια μεγάλη ορεινή μεσογειακή περιφέρεια της Μάνης, στο Ν. Μεσσηνίας που άρχιζε από τη περιοχή μεταξύ Κιτριών και Καρδαμύλης και έφτανε μέχρι τις κορυφές του Ταϋγέτου, ενώ περιλάμβανε πολλά χωριά και μοναστήρια με κέντρο το σημερινό χωριό Κάμπος, έδρα του Δήμου Αβίας.
Το κάστρο υπήρχε ήδη τον 15ο αιώνα, καθώς αναφέρεται η παραχώρησή του από τον Θεόδωρο Β’ Παλαιολόγο στον Κωνσταντίνο, Δεσπότη του Μυστρά και διάδοχό του (και αργότερα τελευταίο Βυζαντινό αυτοκράτορα).
Το κάστρο κυριεύτηκε από τους Τούρκους το 1460 που του προξένησαν μεγάλες ζημιές. Διασώζονται τμήματα του μεσαιωνικού τείχους και τοιχογραφίες του 15ου αιώνα, στο ναό του Αγίου Νικολάου. Λίγο αργότερα πάντως οι Μανιάτες επαναστάτησαν και κατέλαβαν το κάστρο. Δεν είναι γνωστές λεπτομέρειες, αλλά το κάστρο πρέπει να άλλαξε χέρια πολλές φορές μέσα στον 16ο αιώνα.
Κατά την απογραφή της Πελοποννήσου του Grimani το 1618, το Κάστρο της Ζαρνάτας είχε 31 οικογένειες και 137 κατοίκους.
Το 1685 ύστερα από σκληρή μάχη, ο Χασάν αγάς παρέδωσε το κάστρο στον Ενετό στρατηγό Μοροζίνη και μέχρι το 1718 ήταν έδρα του Βενετού τοπικού διοικητή «προνοητού». Επί Βενετών η Ζαρνάτα έγινε πρωτεύουσα όλης της βόρειας Μάνης, η οποία περιλάμβανε 12 οικισμούς και 600 οικογένειες.
Το 1715 οι Τούρκοι επέστρεψαν και κατέλαβαν αμαχητί το κάστρο. Το χρησιμοποίησαν για να ελέγχουν την περιοχή και τους Μανιάτες αλλά δεν εγκαταστάθηκε ποτέ ξανά τουρκικός πληθυσμός εκεί.
Σ´ αυτό το κάστρο της Ζαρνάτας κατέφυγε ο καπετάνιος του Σταυροπηγίου, ο Παναγιώτης Κουμουνδουράκης, τέταρτος μπέης της Μάνης το 1803, όταν καθαιρέθηκε και εναντίον του κινήθηκαν ο νέος μπέης Αντώνιος Γρηγοράκης, οι Τούρκοι και όλοι οι άλλοι καπιτάνοι της Μάνης. Μόνο ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης έσπευσε να τον βοηθήσει και μάλιστα τραυματίστηκε στη μάχη. Με βοήθεια των Μούρτζινων τελικά κατόρθωσε να ξεφύγει μόνον ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης ο οποίος έγραψε: «έπρεπε να τον βοηθήσω εξ αιτίας της φιλίας
Μαζί με τα κάστρα Κελεφά και Πασσαβά, η Ζαρνάτα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Ιστορία της Μάνης. Στις αρχές του 19ου αιώνα έγινε έδρα του ηγεμόνα της Μάνης και έδρα Μητρόπολης.
Σήμερα στο ψηλότερο σημείο του λόφου δεσπόζει ένας τριώροφος πύργος ύψους 15 μ. περίπου, και δίπλα σε αυτόν μία πενταώροφη οικία στην οποία διέμεναν οι καπεταναίοι της περιοχής. Και τα δύο αυτά κτίσματα ανήκαν αρχικά στην οικογένεια Κουτηφάρη κι έπειτα πέρασαν στα χέρια της οικογένειας Κουμουνδούρου.
 |
| ΖΑΡΝΑΤΑ Το κάστρο της Ζαρνάτας, ο βυζαντινός ναός της Ζωοδόχου Πηγής και ο οικισμός Στραυροπήγιο. |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου